Τρίτη 3 Ιουλίου 2007

Αναδάσωση τώρα???

Στο blog Υγιεινή Διατροφή, με αφορμή την πυρκαγιά στην Πάρνηθα,δημοσιεύθηκε ένα άρθρο του κου Παύλου Κωνσταντινίδη, ερευνητή του ΕΘ.Ι.Α.ΓΕ, το οποίο ουσιαστικά θέτει το ζήτημα της αναδάσωσης σε άλλη βάση.

Το βασικό μήνυμα του κειμένου είναι ότι τα δάση καίγονται εδώ και χιλιάδες χρόνια και κατα τη διάρκεια αυτών των χρόνων αναγεννιούνται χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. Το χειρότερο όλων είναι ότι οι προσπάθειες αναδάσωσης, σύμφωνα με τον κο Κωνσταντινίδη, γίνονται με εντελώς λανθασμένο τρόπο, αφού δεν υπάρχει σωστή διαχείρηση των καμένων υλικών και τα φυτά που χρησιμοποιούνται για την αναδάσωση είναι ως επί των πλείστων άσχετα με την χλωρίδα που προϋπήρχε.

Η δική μου, αρχική αντίδραση ήταν αρνητική επί του θέματος και εν πολλοίς συνεχίζει να είναι και θα εξηγήσω παρακάτω γιατί, αλλά η έντονη διαμάχη που δημουργήθηκε με ώθησε να κάνω τη μικρή, δική μου έρευνα επί του θέματος.

Κατ' αρχάς ο κος Κωνσταντινίδης, ουσιαστικά μας λέει ότι η πυρκαγιά είναι κατά κάποιο τρόπο αναγκαία για την επιβίωση των δασών. Η πρώτη αντίδραση σε αυτό μόνο ειρωνική μπορεί να είναι, αλλά με μια προσεκτικότερη μελέτη ανακαλύπτουμε ότι το δάσος στην Πάρνηθα πεθαίνει και αυτό είναι γνωστό από μελέτες του 1987 (απόσπασμα). Οπότε πράγματι η πυρκαγιά σε αυτήν την περίπτωση δρα αναγεννητικά (όχι βέβαια ότι πρέπει να δώσουμε και παράσημο στους εμπρηστές).

Τώρα για το αν πρέπει να γίνεται ανδάσωση ή όχι, όλες οι διεθνείς και εγχώριες μελέτες δείχνουν ότι ο καλύτερος δρόμος είναι η φυσική αναγέννηση του δάσους, η οποία με μια μικρή βοήθεια από τον άνθρωπο μπορεί να έχει ξεκινήσει σε περίπου 5 χρόνια (άρθρο Associated Press για μελέτη καθηγητών στο Oregon).

Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η χλωρίδα του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας αποτελείται από 1.100 διαφορετικά είδη και υποείδη (τεράστιος αριθμός αν αναλογιστούμε ότι όλες οι σκανδιναβικές χώρες μαζί έχουν τόσα), εκ των οποίων τα 92 είναι ενδημικά (δηλαδή απαντώνται μόνο στη χώρα μας). Βέβαια τα φυτά που κυριαρχούν είναι δύο, η κεφαλληνιακή ελάτη στα μεγάλα υψόμετρα και η χαλέπιος πεύκη (το γνωστό και ταπεινό πεύκο είναι αυτό) στα μικρότερα. Μελέτες που έχουν γίνει (απόσπασμα) δειχνουν ότι το πεύκο έχει εκπληκτικά μεγάλες δυνατότητες αναγέννησης μετά από φωτιά, λόγω της δομής του κώνου του και της ιδιότητας του να ανοίγει και να εκτοξεύει τους σπόρους όταν έρχεται σε επαφή με μεγάλη θερμότητα.

Ένα, επίσης μεγάλο, πλεονέκτημα της φυσικής αναγέννησης είναι ότι κατά τη διάρκεια της, είναι πολύ πιθανό να μπορέσουν να αναγεννηθούν όλα τα είδη και υποείδη που αποτελούσαν την χλωρίδα του δάσους, αντίθετα με την αναδάσωση όπου ο κίνδυνος κάποια είδη να χαθούν ή να αντικατασταθούν με άλλα άσχετα με το χώρο είναι μεγάλος.

Με λίγα λόγια βρήκαμε την τέλεια λύση για την Πάρνηθα? Αφού πρώτα τονίσω ότι δεν είμαι κανένας ειδικός επί του θέματος (και ούτε έγινα με τη μικρή έρευνα που έκανα) , επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Όποιος έκανε τον κόπο να διαβάσει το άρθρο του Associated Press θα πρόσεξε ότι ένας καθηγητής που πήρε μέρος στην έρευνα στο Oregon λέει: "Όταν ο χρόνος δεν είναι σημαντικός παράγοντας, η φυσική αναγέννηση εμφανίζεται ως μια καλή προσέγγιση για την αναδάσωση".

Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ο χρόνος και κυρίως οι επιπτώσεις της καταστροφής στην Πάρνηθα μέσα στο χρόνο για τον άνθρωπο. Ήδη μιλάμε για αύξηση της θερμοκρασίας και για τις πλημμύρες των πρώτων βροχών. Αντέχουν οι κάτοικοι των γύρω περιοχών να περιμένουν 20 χρόνια που θα χρειαστούν για να αναγεννηθεί το δάσος? Οι κάτοικοι της Αττικής, γενικότερα, μπορούν να υπομείνουν τους επερχόμενους καύσωνες?

Όπως προείπα, ειδικός δεν είμαι και λύσεις δεν μπορώ να προτείνω. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι οι επιστήμονες-ερευνητές δασολόγοι θα πρέπει να βρουν έναν τρόπο να επιταχύνουν την αναγέννηση αυτού του δάσους. Αν η φυσική αναγέννηση είναι μονόδρομος, τότε είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχουν μέθοδοι υποβοήθησης αυτής της διαδικάσιας. Αν όχι, τότε αυτό που προέχει είναι η προστασία των ανθρώπων πρωτίστως, και των ζώων δευτερευόντως. Και αυτό δεν το λέω εγώ αλλά επιστήμονες στη δεύτερη ερώτηση εδώ

4 σχόλια:

Byronas είπε...

Βλέπω ότι το έψαξες αρκετά το θέμα.

Έχω διαβάσει κι εγώ το άρθρο του κ. Κωνσταντινίδη και αυτές τις μέρες ψάχνω αρκετά επί του θέματος (όσο μου επιτρέπει ο χρόνος μου).

Την Κυριακή που θα κατέβει (αν έχει γυρίσει από το μπάνιο) κόσμος στο Σύνταγμα και θα απαιτήσει αναδάσωση λες να βλάψει κι άλλο την Πάρνηθα; Τα κανάλια γιατί δεν έχουν προβάλει ακόμα το εν λόγω άρθρο και αρχίζουν να παίζουν το παιχνίδι των πολιτικών αντιπαραθέσεων; (που για αλλη μια φορά "έφτασαν στα άκρα")

kalliopi είπε...

--Το ζήτημα, λοιπόν, είναι ο χρόνος και κυρίως οι επιπτώσεις της καταστροφής στην Πάρνηθα μέσα στο χρόνο για τον άνθρωπο.--

Όταν οι ενέργειές μας είναι αυτοσχέδιες, χωρίς πρόγραμμα και χωρίς μελέτη, ο χρόνος πάλι εις βάρος μας θα είναι. Το να φυτευτούν π.χ. διάφορα δέντρα τα οποία θα αντέξουν το πολύ για έναν χρόνο, και θα καταστρέψει το έδαφος, ποιον θα ωφελήσει;, εμάς; τις επόμενες γενιές; Δεν καταλαβαίνω αυτό το επιχείρημα του χρόνου.

Θα σου θυμίσω και το ρητό "Σπεύδε βραδέως".

s_pablo είπε...

Καλλιόπη,

Κατ'αρχάς χαίρομαι που περάσατε και από τα μέρη μας.

Ο χρόνος είναι πολύ σημαντικός. Ο σκοπός είναι να κάτσουν αυτοί που γνωρίζουν πολύ καλά το θέμα και οι πολιτικοί και να βρούν την ταχύτερη και βιώσιμη λύση.

Λυπάμαι πάρα πολύ για την απώλεια της ξεχωριστής χλωρίδας της Πάρνηθας, αλλά ακόμα και με τη φυσική αναγέννηση δεν γνωρίζουμε αν ποτέ θα επανέλθει στην προηγούμενη κατάσταση

s_pablo είπε...

Βύρωνα, το άρθρο είναι σχετικά παλιό, αλλά ειλικρινά περίμενες από τα κανάλια να ψάξουν το θέμα?