Δευτέρα 4 Ιουνίου 2007

Ποιά είναι τελικά τα όρια της έκφρασης?

"Θύμα λογοκρισίας έπεσε το βίντεο- έργο τέχνης, που κατασχέθηκε (!) στη διεθνή έκθεση Αrt Αthina προκαλώντας έντονες αντιδράσεις
Μεσημέρι Σαββάτου, δύο παρά τέταρτο. Την ώρα που εκατοντάδες επισκέπτες της (13ης) διεθνούς εικαστικής έκθεσης Αrt Αthina περιηγούνται τα περίπτερα των 71 γκαλερί, αστυνομικοί της Άμεσης Δράσης καταφτάνουν στον χώρο της Ηelexpo για να διερευνήσουν ανώνυμη καταγγελία περί «προσβολής εθνικών συμβόλων». Και φεύγουν με διπλή λεία: το «προσβλητικό» έργο τέχνης (βίντεο) της Εύας Στεφανή και τον γενικό διευθυντή της έκθεσης, Μιχάλη Αργυρού για να δώσει εξηγήσεις, βάσει νόμου του 1931!"

Η είδηση είναι απο τα σημερινα "Νέα", για μια ιστορία όμορφα φτιαγμένη και σκηνοθετημένη από μερικά από τα σκοτεινότερα μυαλά του σύγχρονου κοινωνικού μας βίου.

Ακούγοντας την είδηση, αρχικά σκέφτηκα πως κάποιος ανεγκέφαλος αποφάσισε να το "παίξει μάγκας" πάλι και κουβάλησε την αστυνομία για μια κλασική υπόθεση λογοκρισίας. Μελετώντας λίγο καλύτερα τα δεδομένα, ανακαλύπτουμε ότι πίσω από την καταγγελία βρίσκεται ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και η προσπάθεια των κυρίων αυτών να εκμεταλευθούν για ακόμα μια φορά τα αγνά ή όχι πατριωτικά αισθήματα κάποιων συνανθρώπων μας. Παρακολουθώντας τα κανάλια, βλέπουμε τον όχι και τόσο ωραίο Άδωνι να περιφέρεται και να ζητάει την λογοκρισία του εν λόγω έργου, με τρόπο αρκετά εύσχημο οφείλω να ομολογήσω.

Αυτός ο κύριος, βέβαια, ξεχνά πως την ελευθερία της έκφρασης της οποίας την κατάργηση ζητά για το έργο αυτό, την επικαλέιται (και ορθώς πρέπει να επισημάνω) κάθε φορά που το βιβλιοπωλείο του γίνεται στόχος αναρχικών. Αν επειδή διαφωνεί αυτός και κάποιοι όμοιοι του με το μήνυμα ενός έργου τέχνης, αισθάνεται ότι έχει το δικαίωμα να το "καταργήσει", αυτομάτως δεν παραχωρεί σε όποιον διαφωνεί με τα βιβλία του το δικαίωμα να τα καίει? Λίγη προσοχή κύριε Γεωργιάδη, διότι μας σέρνετε σε πολύ άσχημα μονοπάτια.

Το συγκεκριμένο έργο τέχνης δεν το είδα και από τις περιγραφές υποψιάζομαι ότι δεν είναι του γούστου μου αν και μπορώ να φανταστώ το μήνυμα. Τα ερωτήματα που τίθενται με όλη αυτήν την ιστορία είναι ουσιαστικά δύο. Πρώτον μέχρι που φτάνουν τα όρια της τέχνης και η έκφραση του κάθε πολίτη και δεύτερον τα εθνικά σύμβολα, εν καιρώ ειρήνης τουλάχιστον, είναι τόσο ιερά που δεν επιτρέπεται να τα αγγίξουμε?

Νομίζω, ότι το πρώτο ερώτημα έχει απαντηθεί εδώ και 200 περίπου χρόνια και η μόνη πολιτισμένη, υποτίθεται, χώρα που το αγνοεί είναι η Ελλάδα (είναι τρομερό, αλλά η ελληνική εκκλησία μέσω του ηγέτη της έχει κατακεραυνώσει δεκάδες φορές το Διαφωτισμό ως υπαίτιο για όλα τα δεινά της κοινωνίας μας).

Το δεύτερο είναι και το πονηρό θεματάκι. Σε μια αμερικάνικη ταινία της σειράς με τον Michael Doughlas της οποίας τον τίτλο δεν θυμάμαι, εμφανίζεται ο Αμερικανός πρόεδρος σε μια δημοσιογραφική ενημέρωση και υπερασπίζεται το δικαίωμα μιας γυναίκας (η οποία τυχαίνει να είναι ερωμένη του) να καίει την αμερικάνικη σημαία, στα πλαίσια της ελευθερίας της έκφρασης. Πριν από μερικά χρόνια η αμερικανίδα κωμικός Roseanne Barr κατακρεούργησε τον αμερικάνικο εθνικό ύμνο και στις αντιδράσεις του κόσμου απάντησε ότι είναι ο εθνικός της ύμνος και θα τον κάνει ότι θέλει.

Αυτό που με προβλημάτισε είναι ότι σε μια βαθιά πουριτανική χώρα, όπως είναι οι Η.Π.Α., όπου ο πατριωτισμός είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα αυτές οι απόψεις μπορούν και περνάνε και τελικά να γίνονται σεβαστές. Αντίθετα στη χώρα μας αυτό είναι αδιανόητο. Μάλιστα, ο βουλευτής της Ν.Δ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, προφανώς μπερδεύοντας τη Βουλή με το Hollywood, σε μια συζήτηση για τους αναρχικούς και το κάψιμο της σημαίας τόλμησε να αναπράγει την ατάκα του προέδρου στην προαναφερθείσα ταινία και μετά για ένα δεκαήμερο περίπου περιόδευε από κανάλι σε κανάλι ανασκευάζοντας και προσπαθώντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις.

Για μένα δεν τίθεται θέμα. Η σημαία είναι ένα κομμάτι πανί και ο εθνικός ύμνος ένα τραγούδι. Η πραγματική τους αξία βρίσκεται σε αυτό που συμβολίζουν και αν αύριο κάποιος αποφασίσει να κάψει μια σημαία (το πανί) για να διαμαρτυρηθεί επειδή αυτή η χώρα τον πληγώνει, ας το κάνει. Και αυτό το κάψιμο συμβολικό είναι.

Όταν οι Σάντας και Γλέζος κατέβασαν τη ναζιστική σημαία από την Ακρόπολη, δεν απελευθέρωσαν την Αθήνα από τους Γερμανούς, κατάφεραν, όμως, ένα πλήγμα στο γόητρο της ναζιστικής Γερμανίας. Η νίκη τους ήταν συμβολική.

Και μια τελευταία σκέψη. Πριν 11 χρόνια κάποιος προσπάθησε να κατεβάσει μια σημαία από τον ιστό της. Ο στρατιώτης που φύλαγε την περιοχή πυροβόλησε και σκότωσε αυτόν τον άνθρωπο. Είχε το δικαίωμα για αυτό το εθνικό του σύμβολο να αφαιρέσει τη ζωή ενός ανθρώπου?

Η σημαία ήταν τουρκική και το όνομα του νεκρού Σολωμός Σολωμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: