Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2008

Ζήτω ο ηλεκτρισμός της σκέψης!!!

[...]Φανταστείτε ένα σύζυγο και σ’ ένα τραπέζι απάνω να κάθεται η γυναίκα του που αυτοκτόνησε, παν κάτι ώρες, πηδώντας απ’ το παράθυρο. Είναι ανάστατος, δεν μπορεί να μαζέψει το μυαλό του. Πηγαινοέρχεται από τη μια κάμαρα στην άλλη πασχίζοντας να συλλάβει το τι έγινε, να «μαζέψει τις σκέψεις του σ’ ένα σημείο». Χώρια όλα τα’ άλλα, έχουμε να κάνουμε και μ’ έναν αρρωστημένα υποχόνδριο, από εκείνους που μιλάνε μόνοι τους με τον εαυτό τους. Και να τον που μονολογεί, ξετυλίγει την όλη υπόθεση, την ξεδιαλύνει ο ίδιος στον εαυτό του. Παρότι ο λόγος του φαινομενικά έχει συνοχή, οι αντιφάσεις ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα είναι απανωτές. Πότε πιάνει να δικαιολογεί τον εαυτό του, πότε να κατηγορεί εκείνη, και πότε χάνεται σε μικρόλογες διευκρινίσεις: εδώ θα βρούμε χοντράδα του νου και της καρδιάς, εδώ και το βαθύτερο αίσθημα. Σιγά- σιγά έρχεται να ξεδιαλύνει την ιστορία και να μαζέψει «τις σκέψεις του σ’ ένα σημείο». Η σειρά των αναμνήσεων, καθώς τελικά τις ανακαλεί, τον πάει καρφί στην αλήθεια κι η αλήθεια, ακάθεκτη, εξυψώνει το νου και την καρδιά του. Εκεί, προς το τέλος, αλλάζει ο τόνος της αφήγησης σε σχέση με την αρχή που είναι ακατάστατη. Σ’ αυτόν τον δύσμοιρο φανερώνεται η αλήθεια αρκετά καθαρά και οριστικά, σε ό, τι αφορά τουλάχιστον τον ίδιο.[...]

Φήοντορ Ντοστογιέφσκι

Η "Ήμερη", ένα μικρό δίηγημα που ο Ντοστογιέφσκι έγραψε στα τέλη του 1876, αποτελεί το δικό του περί αυτοκτονίας "δοκίμιο", μόνο που όπως είναι φυσικό ο συγγραφέας δεν την χρησιμοποιεί παρά μόνο ως αφορμή, ως έναυσμα για να διεισδύσει για άλλη μια φορά στα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής. Το έργο είναι εμπνευσμένο από μια σειρά αυτοκτονιών που, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, υπέπεσαν στην αντίληψη του συγγραφέα (για όποιον ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει περισσότερα εδώ), όμως, όπως είναι φανερό και από το σημείωμα που προηγείται, αποτελείται από τον μονόλογο του συντετριμμένου συζύγου της αυτόχειρος. Ενός ενεχυροδανειστή (έμπορου της φτώχειας και της μιζέριας), ο οποίος με την αλλαζονεία ενός Μεφιστοφελή αποπλάνησε την δεκαεξάχρονη πελάτισσα του, μόνο και μόνο για να πέσει τελικά θύμα της ίδιας του της αλλαζονείας. Μέσα από το κείμενο αντιλαμβανόμαστε ότι ο άνδρας τελικά αποπλανάται από την "ήμερη" σύζυγο του και τελικά ο ίδιος της ομολογεί ότι την αγαπά. Είναι πλέον δικός της.

"Όταν την πάρουν τι θ' απογίνω" είναι η αρχή και το τέλος του μονολόγου. Ο ερωτευμένος σύζυγος συνειδητοποιεί ότι όσο το, έστω και νεκρό, σώμα της αγαπημένης του βρίσκεται στο σπίτι, εκείνη είναι ακόμα μαζί του και αυτός δεν είναι μόνος.

Ο Λευτέρης Βογιατζής είναι ίσως ο μόνος (ως ηθοποιός, αλλά και ως σκηνοθέτης) που θα μπορούσε να αποδώσει θεατρικά ένα τέτοιο δίηγημα. Βουτηγμένος καθώς είναι μέσα στον περφεξιονισμό και τις εμμονές, μεταφράζει και σκηνοθετεί το ντοστογιεφσκικό κείμενο, καταφέρνοντας να μην προδόσει ούτε κόμμα από την σκέψη του συγγραφέα.

Κατ'αρχάς, ενσωματώνει το "λυσάρι"-σημείωμα μέσα στο κείμενο. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας (το σκηνικό μετατρέπεται όποτε χρειάζεται σε γιγαντοοθόνη, ενώ σε όλη τη διάρκεια της παράστασης δύο τηλεοράσεις αναπαράγουν βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα του ίδιου του κειμένου), αποδίδει πλήρως το διχασμό του ήρωα του, ενώ, τέλος, σοφά σκεπτόμενος βάζει τον ήρωα του να απασχολείται, σωματικά, με ασήμαντες μικρολεπτομέρειες του καθημερινού του βίου (ξυρίζεται, πλένεται, ντύνεται κλπ). Όσο είναι αυτή εκεί, τίποτα δεν έχει αλλάξει.

Αισθητικώς, η παράσταση που είχα την τύχη να δω στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, είναι ένα κομψοτέχνημα σκηνοθετικής ενορχήστρωσης. Πνευματικώς, είναι ένας ιδανικός τρόπος να δεις δραματοποιημένη τη σκέψη ενός εκ των μεγαλυτέρων συγγραφέων.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Που το βρήκες αυτό το πρότυπο με το τεράδιο ; Εκπληκτικό !!!
Και μ' άρεσε κι η φράση " ας ελπίσουμε ότι το 2008 θα μας μάθει λιγώτερα " :))), από το προηγούμενο πόστ.
Ωστε στην Κρήτη... Εγώ στα Χανιά έμαθα τα πρώτα μου γράμματα, μείναμε εκεί 4 χρόνια, ο πατέρας μου ήταν εργοδηγός - τοπογράφος δούλευε στην κατασκευή του αεροδρομίου :)
Αν και σου ρίχνω 15 συναπτά έτη, ( στις 24/2 θα κλείσω τα 48 ) είμαι τόσο πίσω με τα ιστορικοκοινωνικοπολιτικά που σας παρακολουθώ άνετα ... από το ενυδρείο ( ιχθύς κι αυτός ) του δόκτωρα :)
Μην ξεχάσεις να μου γράψεις για το πρότυπο, θ' αλλάξω πάροχο σε λίγες μέρες, θα πρέπει μάλλον να φτιάξω καινούργιο μπλόγκ, μ' ένα τέτοιο πρότυπο - τετράδιο μάλλον θα μούρθει ιδέα για νέο ιστολόγιο ...
Καλά να τα περνάς εκεί στην Κρήτη !

s_pablo είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Το είδα και σ'ευχαριστώ :)
Θα χρειαστεί να κάνω νέο λογαριασμό με τον νέο πάροχο, δεν καταλαβαίνω ακόμα πως θα δουλέψει το πράγμα, εκείνες τις μέρες θα χρειαστώ σίγουρα βοήθεια :)
Ευχαριστώ επίσης για τα καλά σου λόγια, γράφω καθημερινά από παιδί, είναι όμως τελείως διαφορετικό να γράφω δημόσια :).
Μου αρέσει που οι περισσότεροι είστε νέοι παρ'όλο που ομολογώ, δεν μπορώ ν' αντέξω τόση φασαρία :)
Κάθε τόσο διαβάζω κι από έναν καινούργιο κι έχω την ευκαιρία να θυμάμαι ότι ένας άνθρωπος στα 25 - 30 είναι ένας διαμορφωμένος άνθρωπος, από κεί και πέρα αναπτύσσει και κατακτά βεβαίως τις δεξιότητές του :). Είναι ένα ωραίο αίσθημα αυτό για έναν μεγαλύτερο, κι εδώ πια υπεισέρχεται η δυσκολία να καταλάβω περισσότερους από έναν ανθρώπους καθώς θυμάμαι επίσης ότι όταν βρισκόμουν σ' αυτές τις ηλικίες περίμενα από τους μεγαλύτερους ν' ακούσω κάτι της προκοπής :). Τώρα αυτό πρέπει να το κάνω εγώ, γι' αυτό λέω ότι είναι ένα ωραίο αίσθημα, πολύ περισσότερο μια και δεν είχα την ευτυχία να έχω παιδιά.
Είμαι πολύ νέα μπλόγκερ, μόλις μερικών μηνών, όταν άνοιξα το μπλόγκ είχα στο μυαλό μου να μεταδώσω όση γνώση μπορώ, αυτό που διαπιστώνω είναι ότι έχετε ( γενικά )περισσότερη όρεξη για κουβέντα, ξέρω όμως ότι πάντα υπάρχει χρόνος για διάβασμα κι ελπίζω ότι θα συννενοηθούμε :)))
Όταν τέλειωσα τις σπουδές και ήλθα εδώ, μου ήταν αδύνατο να διαβάσω πια περιοδικά. Τα οικονομικά που είχα διαβάσει παράλληλα με τις σπουδές, μ' έμαθαν να μη χάνω τον χρόνο μου σε ασχολίες που θα καθυστερούσαν την ατομική μου ανάπτυξη. Ενσωματωμένος καπιταλισμός :)
Πρόπερσυ που πρωτοπήγα στο βιβλιοπωλείο για να δω από που θ' αρχίσω με τα βιβλία, δεν μπορούσα να χωνέψω το γεγονός ότι αυτό που ήταν απλωμένο στον κεντρικό πάγκο ήταν η λογοτεχνία. " Μα τόσα σήριαλ παίζει η τηλεόραση - σκεφτόμουν - δεν είναι αρκετά τόσα παραμύθια ; που είναι τα βιβλία - εργαλεία ; "
Θα συνεχίσω όμως αύριο, ξενύχτησα χθες με τα ποστ, δεν θα ησύχαζα όμως αν δεν έβρισκα μια σύγχρονη πρόταση και τη βρήκα στις 3.30 το βράδυ...με την dialup σύνδεση που έχω πήγε 4.30...Θα σε καληνυχτήσω λοιπόν εδώ και εις αύριο τα σπουδαία :)

Ανώνυμος είπε...

Έκανα καφέ και κάθησα να σου γράψω αλλά δεν είχα μπεί από το μπλόγκ μου κι έτσι χάθηκε όλο το κείμενο :(.
Δεν μπορώ να ξαναγράψω αυτή τη στιγμή, θα σου γράψω μια από τις επόμενες μέρες :)

Ανώνυμος είπε...

Προχθές λοιπόν, ακολούθησα την παραπομπή σου και διάβασα τη βαζελόγατα :). Προφανώς κρίνει σωστά αυτό που βλέπει, γράφει όμως επίσης για την αναγνωσιμότητα των μπλόγκς, χωρίς δηλαδή να το καταλαβαίνει, βρίσκεται στην τηλεοπτική λογική... Από αυτά που γράφει καταλαβαίνω ότι δεν σκέφτεται ν' ακολουθήσει καρριέρα στην τηλεόραση. Την ωφελεί να υιοθετεί την λογική μιας δουλειάς που δεν είναι η δική της ; Οικονομικά όχι. Ξοδεύει απλά τον χρόνο και την ενέργειά της, πολύτιμοι πόροι και οι δύο. Θα μου πεις ήταν σωστό που εγώ στην ηλικία της ασχολιόμουν με ότι θα μου έδινε λεφτά αποκλείοντας κάθε τι άλλο ; Εν πολλοίς ναι. Γιατί χωρίς γνωριμίες, μόνο με τη δουλειά μου, μπόρεσα να κάνω μερικά πράγματα. Αυτό που με βοήθησε ήταν τα οικονομικά που είχα διδαχτεί που παρ' όλη την αρνητική ίσως πρώτη εντύπωση, δεν είναι άλλο από μια κοινωνική επιστήμη που ασχολείται με την συμπεριφορά μας.
Π.χ. δεν ξέρω από πολιτικά, ξέρω όμως ότι ο ΦΠΑ είναι ένας έμμεσος φόρος καθώς αυξάνει τις τιμές όλων των αγαθών και μ' αυτόν τον τρόπο μεταφέρεται το χρήμα από τους πολίτες στο κράτος. Όταν η κατώτατη σύνταξη είναι 360 ευρώ, ο υπουργός που το προτείνει με θράσος, είναι το λιγώτερο άθλιος.
Αυτό λοιπόν που θέλω να κάνω εγώ, είναι να μεταφέρω στο μπλόγκ σημειώσεις από την οικονομική κυρίως, θα χαρώ να μάθουν οι νεότεροι μερικά βασικά πράγματα χρήσιμα για τη ζωή τους καθώς διαβάζοντας για τις τεχνολογίες - αυτές γεννούν τα λεφτά - και τις οικονομικές διαδικασίες, γίνεται ευκολώτερο να δεις τι γίνεται γύρω σου - στο άμεσο και ευρύτερο περιβάλλον σου - ώστε να κρίνεις πως θα λειτουργήσεις καλύτερα σ' αυτό.
Είναι ένα εγχείρημα που θα πάρει χρόνια, ένας άνθρωπος είναι αντικειμενικά λίγος :). Αισθάνομαι όμως πολύ ωραία που με το μπλόγκ έχω αυτή τη δυνατότητα κι ελπίζω ότι θα διαβάσετε :)
Για τον Ντοστογιέφσκι τώρα, είναι ο αγαπημένος μου συγγραφέας αλλά δεν θυμάμαι τίποτα :). Είχα διαβάσει έργα του πολύ μικρή. Τώρα με τα βιβλία τον τίμησα, πήρα σχεδόν όλα του τα έργα κι έφτιαξα ένα ράφι αποκλειστικά για κείνον. Θ' αργήσω πολύ να φτάσω στην εποχή του, το 1840 έγραψε τους φτωχούς που είναι το πρώτο του μυθιστόρημα αν θυμάμαι καλά. Προηγούνται τα 30 βιβλία του Ν.Δήμου για να το πω συνοπτικά, τα οποία έχω εντάξει σ' ένα πρόγραμμα ανάγνωσης με οικονομικό πάντα προσανατολισμό. Έχω πάρει δηλαδή βιβλία για τις τεχνολογικές γνώσεις της κάθε εποχής καθώς αυτές επιδρούν και τροποποιούν τον τρόπο που σεφτόμαστε, π.χ. από το 2000 έχουμε στη διάθεσή μας τα μπλόγκς και μπορούμε να επικοινωνήσουμε μ' όλο τον πλανήτη :))). Αυτή η νέα τεχνολογική δυνατότητα θ' αλλάξει εκ των πραγμάτων τον τρόπο που σκεφτόμαστε, δουλεύουμε και ζούμε.
Πιστεύω ότι η παιδεία είναι, μετά την υγεία, το μεγαλύτερο αγαθό για τον άνθρωπο.
Καλά νάμαστε λοιπόν να διαβάζουμε και να μαθαίνουμε !!!
( Χρήσιμα όμως πράγματα :))

s_pablo είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ανώνυμος είπε...

Η φυσική κι η οικονομία είναι τα θέματα που διαβάζω με την μεγαλύτερη ευχαρίστηση. Πρέπει όμως να διαβάσω και ιστορία, δεν γίνεται αλλοιώς. Αυτό που βαριέμαι τελείως είναι οι αρχαίοι. Είναι πάρα πολύ μακριά στον χρόνο. Ευτυχώς τάχω διαβάσει, θα τα ξαναπεράσω όμως όταν αρχίσω ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία όπου εκεί το πράγμα γίνεται πιο ενδιαφέρον καθώς βλέπεις πως εκμεταλλεύτηκαν τους πόρους που είχαν, δεν είναι η κλασσική ιστορία με τις ατελείωτες μάχες των ηρώων, είναι οικονομική ιστορία της επιβίωσης των κοινών ανθρώπων :)
Προς το παρόν ετοιμάζω το δεύτερο κομμάτι της φυσικής κι αστρονομίας, όταν το τελειώσω θ' αρχίσω την ευρωπαϊκή οικονομική ιστορία που αρχίζει με την αρχαία Ελλάδα. Υπομονή :)
Χαίρομαι που θα διαβάζεις, θα διαβάζω κι εγώ πως τα περνάς εκεί στην Κρήτη. Σ'ένα από τα πόστς σου διάβασα ότι μετακόμισες πρόσφατα κι ότι το πατρικό σου είναι στην Αθήνα. Μετακόμισες οριστικά ή θα ξαναγυρίσεις ;