Όταν το 1904 ο Πολωνός συγγραφέας Stanislaw Wyspianski (Στάνισλαβ Βισπιάνσκι), έγραφε το θεατρικό του έργο Acropolis, οραματιζόταν την αναγέννηση της, κατά την άποψη του, πολωνικής Ακρόπολης, τον λόφο του Βάβελ στην Κρακοβία.
Έξι δεκαετίες αργότερα, ο μεγάλος Πολωνός σκηνοθέτης και θεωρητικός του θεάτρου Jerzy Grotowski (Γιέρζι Γκροτόφσκι) είδε στο έργο του Βισπιάνσκι μια νέα Ακρόπολη, το Άουσβιτς και θέλησε μέσα από την παράσταση του να καταδείξει την πεποίθηση του ότι αυτό "το κοιμητήριο των λαών" είναι η Ακρόπολη του 20ου αιώνα.
Ο εικοστός αιώνας, ο αιώνας των μεγάλων καταστροφών, έφυγε και τώρα, στις αρχές του επόμενου, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός και το Theseum Ensemble ανεβάζουν την ίδια παράσταση, με τι σκοπό άραγε? Υπάρχει σήμερα η ανάγκη ανακατασκευής της Ακρόπολης? Κυρίως εδώ, στην πόλη και την χώρα που η αυθεντική, το αιώνιο σύμβολο στέκει καθημερινά στο κέντρο της και δεσπόζει πάνω από τα κεφάλια μας.
Η σκέψη και μόνο φαντάζει βλάσφημη στο μυαλό του Έλληνα. Δώσαμε τα φώτα του πολιτισμού, "κατέχουμε" το σύμβολο του και συζητάμε εν έτει 2010 ποια είναι η νέα Ακρόπολη?
Η παράσταση που παίζεται στο θέατρο "Θησείον" δεν δίνει απαντήσεις. Θέτει τις ερωτήσεις. Με τρόπο, βέβαια, που κατευθύνει τη σκέψη και προεκτείνει την προβληματική του Γκροτόφσκι.
Η (αυθεντική) Ακρόπολη
Ακρόπολη ονομαζόταν σε κάθε αρχαία πόλη, ένα ψηλό και δυσπρόσιτο σημείο, το οποίο οριζόταν ως κέντρο της. Στις μέρες μας όταν μιλάμε για την Ακρόπολη, εννοούμε την Ακρόπολη των Αθηνών, η οποία έφτασε στην τελειότερη μορφή της (και περίπου στη μορφή που την ξέρουμε σήμερα) κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ.
Η Ακρόπολη είναι το σύμβολο του Δυτικού Πολιτισμού. Αποτελεί ότι πιο καλαίσθητο έχει να παρουσιάσει η τέχνη της αρχιτεκτονικής, αλλά και αντιπροσωπεύει τη δόξα της αρχαίας Αθήνας, της κοιτίδας του πολιτισμού. Για κάποιους άλλους είναι το απόλυτο δείγμα της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, ένα έργο μικρό σε κλίμακα που κατάφερε να αντέξει (όχι αλώβητο) 2.500 χρόνια. Δυόμιση χιλιετίες ματαιοδοξίας και καταστροφής.
Και σήμερα? Στέκει ακόμα εκεί, ένας όμορφος βράχος με μερικά σκανδαλιστικά ερειπωμένα κτίσματα πάνω του που μας θυμίζουν τι ήμασταν. Γιατί, αν κάτι μας αποδεικνύει σήμερα η Ακρόπολη αυτό είναι ότι, κάποτε ήμασταν αυτοί που παρήγαγαν πολιτισμό. Τώρα πια δεν είμαστε. Και δεν μιλάω μόνο για τους Έλληνες, αλλά για όλους τους κληρονόμους του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.
"Ποια θα μπορούσε να είναι για σας η Ακρόπολη του σύγχρονου ελληνικού έθνους?"
Η ερώτηση απευθύνεται (και κατευθύνεται) από τους ηθοποιούς στους θεατές. Ένας χάρτης με σημειωμένες πάνω του τη Σμύρνη, τη Μακρόνησο, τον Γράμμο και τη Μύκονο, απλώνεται στην σκηνή του θεάτρου. Κάποιοι συμφωνούν, κάποιοι δυσανασχετούν, άλλοι αντιπροτείνουν.
Για τον Γκροτόφσκι, όπως προείπαμε, Ακρόπολη είναι το Άουσβιτς, κορυφαίο σημείο της παρακμής του Δυτικού Πολιτισμού. Για τον Μαρμαρινό είναι τα πολιτικά και πολιτιστικά ερείπια της νεοελληνικής ιστορίας. Εκεί που χάθηκαν (ή χάνονται ακόμα) οι μεγάλες ευκαιρίες του έθνους. Εκεί που στήθηκαν "μνημεία" λήθης. Της λήθης ενός ολόκληρου λαού που χαριεντίζεται με ένα ένδοξο παρελθόν και τρομοκρατείται από ένα αβέβαιο μέλλον, αδυνατώντας να πράξει, έστω και λίγο, στο παρόν.
Όμως, όλα αυτά, πλην της αειθαλούς και πάντοτε σικ (sick) Μυκόνου, μούσας της ακαλαισθησίας και της μοδάτης ανοησίας, ανήκουν στο παρελθόν. Ποια είναι η Ακρόπολη των χρόνων που διανύουμε?
Διάβαζα πρόσφατα ένα άρθρο του Economist για το αν οφείλουν οι Ευρωπαίοι (και όχι μόνο) να σώσουν την Ελλάδα λόγω της βαριάς κληρονομιάς της. Βρισκόμαστε στο 1821 ξανά. Τότε οι φιλέλληνες ρομαντικοί πάλευαν για την εδαφική, πολιτιστική και οικονομική απελευθέρωση των παιδιών του Πλάτωνα και του Περικλή, τώρα παλεύουν μόνο για την οικονομική.
Είναι η οικονομία το πεδίο δράσης των λαών πλέον? Η απάντηση μοιάζει, περισσότερο από ποτέ, καταφατική. Τα τελευταία, λοιπόν, χρόνια ποια είναι η δράση μας?
Από τη μεταπολίτευση και μετά η χώρα βρίσκεται σε μια συνεχή ανακατασκευή. Επανήλθε η δημοκρατία, ήρθε για πρώτη φορά το κοινωνικό κράτος, μπήκαμε στην ευρωζώνη, οργανώσαμε Ολυμπιακούς Αγώνες και είχαμε ρυθμούς ανάπτυξης δυτικής χώρας και ξαφνικά...
Ξαφνικά, ήρθε η κατάρρευση. Ο βράχος της "ακρόπολης" αποδείχθηκε γυάλινος, αδύναμος να συγκρατήσει το βάρος της νέας εποχής της αμετροέπειας και των ψευδαισθήσεων μεγαλείου που, κακά τα ψέμματα, πάντοτε χαρακτήριζε αυτόν τον δύστυχο "περιούσιο λαό". Και μέσα από τη σκόνη και τα θρυμματισμένα γυαλιά αναδείχθηκε η νέα μας Ακρόπολη. Το έργο όλων των Ελλήνων, πλούσιων και φτωχών, ελεύθερων και σκλάβων.
Το Δημόσιο Χρέος της χώρας μας είναι η μόνη σταθερά στη ζωή μας τα τελευταία 30 χρόνια. Είναι το μόνο πραγματικό Έργο που παράξαμε όλοι μαζί, λιθαράκι λιθαράκι δημιουργήσαμε μια δυσθεώρητη οικονομική "μαύρη τρύπα" που συνεχώς μεγαλώνει και συνεχώς μας παρασύρει μέσα της και ο καθένας από εμάς, αλλός με την ανοχή του και άλλος με τη συννενοχή του χρόνια τώρα την τροφοδοτεί ολοένα και περισσότερο, να μεγαλώσει κι άλλο.
Το Δημόσιο Χρέος είναι η σύγχονη Ακρόπολη του Ελληνισμού...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου