Κυριακή 6 Ιουνίου 2010

Η Οδύσσεια μιας ανάγνωσης

Πέρασαν πέντε μήνες από τότε που γύρισα στην Αθήνα και μόλις σήμερα κατάφερα, ο τεμπέλαρος, να κάτσω και να τακτοποιήσω τη βιβλιοθήκη μου. Βιβλία που είχα πάρει μαζί μου όταν έφυγα για Κρήτη ξανασύναντήθηκαν με όσα είχα αφήσει εδώ, ίσως και από μια ανάγκη να μείνει στην πατρογονική μου εστία ένα μικρό κομμάτι μου, καθώς και με μερικά καινούργια.

Μου πήρε ώρα να βρω την τέλεια ταξινόμηση (ανά είδος, χρονολογία, μέγεθος?), αλλά κατάφερα βάσει ενός δικού μου, προσωπικού, αξιολογικού συστήματος, να τα τοποθετήσω σε μια σειρά που να με ικανοποιεί. Όλα σε μια σειρά. Όλα εκτός από ένα.

Υπάρχει ένα βιβλίο που κάθεται αναπαυτικά εδώ και 16 χρόνια στο γραφείο μου (σε όποιο σπίτι κι αν έζησα) και το οποίο δεν κατάφερα ποτέ να διαβάσω. Κάθεται εκεί και κάθε φορά που πλησιάζω τα μάτια του συγγραφέα καρφώνονται πάνω μου, σαν να με περιπαίζουν. Είναι η δική μου άσπρη φάλαινα. Ένα απωθημένο τεσσάρων, μέχρι τώρα, αποτυχημένων προσπαθειών με τον σελιδοδείκτη καρφωμένο στη σελίδα 99, κεφάλαιο 5.

Αγόρασα τον Οδυσσέα του Τζέημς Τζόις το 1994, έναντι 8500 δραχμών, αφού είχα διαβάσει τους Νεκρούς και τους Δουβλινέζους και είχα πραγματικά γοητευτεί. Είχα, κατά καιρούς, ακούσει και διαβάσει τα σχόλια που έχουν ειπωθεί για το μεγαλείο αυτού του βιβλίου, οπότε ήμουν σίγουρος ότι αυτό θα ήταν το επόμενο βιβλίο που θα διάβαζα.

Μου αρέσει, όταν διαβάζω κάποιο μυθιστόρημα, αφού έχω ολοκληρώσει τις πρώτες παραγράφους του βιβλίου να γυρίζω στις τελευταίες σελίδες και να διαβάζω και τις τελευταίες. Κάπως έτσι ανακάλυψα ότι η τελευταία παράγραφος πιάνει 27 σελίδες και ότι οι τελευταίες 50 σελίδες (ένα ολόκληρο κεφάλαιο) δεν έχουν σημεία στίξης. Κάπως έτσι τελείωσε η πρώτη απόπειρα ανάγνωσης.

Τις επόμενες φορές αποφάσισα να προχωρήσω πιο ορθολογικά. Διαβάζοντας το δεκαεξασέλιδο σημείωμα του μεταφραστή πρώτα, άφησα το κείμενο να με οδηγήσει μόνο του. Πρόκειται για το πιο πυκνό κείμενο που έχω συναντήσει ποτέ στη ζωή μου. Δεν είναι μόνο η πυκνότητα των νοημάτων, αλλά και αυτή των λέξεων. Κάθε πρόταση μοιάζει με τείχος που ορθώνεται και πρέπει να υπερπηδήσεις, μόνο και μόνο για να βρεις το επόμενο ψηλότερο τείχος. Μια πραγματική Οδύσσεια.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο και με θυμώνει, είναι ότι από τις πρώτες λέξεις καταλαβαίνεις ότι βρίσκεσαι, όντως, μπροστά σε ένα μνημείο του πνεύματος. Οι ενενήντα κάτι σελίδες που έχω διαβάσει με έχουν αφήσει άναυδο, αλλά οι επτακόσιες που ακολουθούν μου φαίνονται γολγοθάς. Σκέφτομαι ότι αφού ο Τζόις κατάφερε να το γράψει, εγώ θα καταφέρω να το διαβάσω.

Μάλιστα πριν δυο χρόνια, στην τελευταία μου απόπειρα, ήμουν τόσο σίγουρος ότι θα το ολοκληρώσω που, ενώ βρισκόμουν στη σελίδα ογδοντα κάτι, διατεινόμουν σε μια συζήτηση στο μπλογκ του Νίκου Δήμου, ότι σε μερικές μέρες θα το τελειώσω και θα ξεκινήσω (ναι σίγουρα!!!) τον Άνθρωπο Χωρίς Ιδιότητες του Ρόμπερτ Μούζιλ (άλλο βουνό αυτό). Είχα μπει και στη λογική της συμβουλής του κου Δήμου, "χαλαρά, ένα βιβλίο είναι", και προχωρούσα ολοταχώς, μέχρι...

Τον τελευταίο καιρό έχω ξεκινήσει πνευματική γυμναστική. Αυτή τη φορά θα τα καταφέρω και ο Οδυσσέας θα μπει στο ράφι, ολοκληρωμένος και χωρίς σελιδοδείκτες. Μερικές ανάσες χαλάρωσης και...

11 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Μια ψυχη που είναι να βγει, ας βγει!

Το βιβίο θα σε στοιχειώνει αν το παρατήσεις!

Προσωπικά ακόμη κι αν δε μου αρέσει κάποιο βιβλίο από την αρχή του, το ολοκληρώνω γιατί ο σκοπος κάθε πράγματος πρέπει να επιτελείται, κι έτσι το βιβλίο επιτελεί το σκοπό της ανάγνωσής του...

Καλημέρα

s_pablo είπε...

Το βιβλίο με στοιχειώνει ήδη. Ξεκίνησα να γράφω για τη βιβλιοθήκη μου και κατέληξα να γράφω γι'αυτο.

Συμφωνώ μαζί σου, αλλά το ζήτημα είναι ότι μου αρέσει το βιβλίο, αλλά για κάποιο λόγο δεν μπορώ να το ολοκληρώσω...

Τέλος πάντων, καλή σου μέρα

Ιφιμέδεια είπε...

Αχ αυτά τα στοιχειά της βιβλιοθήκης...

Περνάω διάφορες φάσεις όσον αφορά το ζήτημα του πώς αντιμετωπίζεις τα σημαντικά βιβλία που θέλεις να διαβάσεις, έχει αρχίσει, αλλά δεν έχεις τελειώσει. Πότε-πότε παίρνω βαθιά ανάσα και βουτάω στα κύματα να κολυμπήσω, άλλοτε νικιέμαι και γυρνάω στην ακτή.

Κατά σύμπτωση κάτι ανάλογο κάνω αυτή την εποχή - τι περίεργο, που το αναφέρεις στην ανάρτηση- αναμετριέμαι με τον Μόμπυ Ντικ. Θα τον τελειώσω, δεν υπάρχει αμφιβολία, αλλά...
Δεν είμαι σίγουρη πιά αν πρέπει να επιμένω να διαβάζω καταπιεστικά. Τελειώνοντας ας πούμε τον Μαίτρ και τη Μαργαρίτα -έτσι μ'αυτόν τον τρόπο διαβασμένο- μου έμεινε μιά επίγευση δυσάρεστη. Να μην το ξανανοίξω ένα πράγμα.

Μα, δεν σου δίνω καθόλου θάρρος μ'αυτά που γράφω. Enfin, ατάκτως ερριμένες σκέψεις.

mahler76 είπε...

εγώ πάλι τα διαβάζω κανονικά τα βιβλία δεν κοιτάζω το τέλος. Όσο για ταξινόμηση, ούτε λόγος!!! καλό σου βράδυ ;)

s_pablo είπε...

Ιφιμέδεια,

Η συμβουλή του Δήμου, αν και δεν την ακολούθησα, είναι σωστή. Χαλαρά, μην φτάσουμε να μισήσουμε και την απόλαυση του βιβλίου.

Μάλερ

Είναι ένα κόλλημα που έχω. Λογοτεχνικής φύσεως, θα έλεγα. Δεν θέλω το βιβλίο να με κοροιδέψει. Αρκετές εκπλήξεις έχω στη ζωή μου, δεν θέλω να έχω και στα βιβλία...

DaisyCrazy είπε...

Μου'χε τύχει στο παρελθόν κάτι ανάλογο με το βιβλίο του Κέρουακ "στο δρόμο" κάθε φορά που πήγαινα να το δανειστώ ή να το αγοράσω κάτι με εμπόδιζε. Τελικά το αγόρασα μετά από 15 χρόνια! και το διάβασα σε 3 μήνες (όταν μου αρέσει ένα βιβλίο το ρουφώ σε μέρες όταν όχι μου παίρνει πολύ καιρό..) Κατέληξα ότι υπήρχε λόγος που έκανα τόσο πολλά χρόνια να το πάρω. Δε μου πάει, δε μου άρεσε. Ήταν ένα βιβλίο όλο περιγραφές (πράγμα που μισώ) σχεδόν χωρίς ιστορία και κάτι ουσιαστικό.

Άρα μπορεί να υπάρχει λόγος που δεν τελειώνεις αυτό το βιβλίο. Δεν ξέρω. Έχω ακούσει φοβερά διθυραμβικές κριτικές γι'αυτό και έχω στο νου συνέχεια το "όπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι". Ίσως και να αποπειραθώ κάποια στιγμή να το προσεγγίσω δεν ξέρω.

Πάντως αφού είναι τόσο πυκνό σε νοήματα θα μοιάζει περισσότερο με φιλοσοφία παρά με λογοτεχνία.. ε;

s_pablo είπε...

Daisycrazy

Το βιβλίο είναι εξαιρετικό. Απλώς πολύ δύσκολο στην ανάγνωση. Αν διαβάσεις το σημείωμα του μεταφραστή θα καταλάβεις.

Από κει και πέρα είναι ένα λογοτεχνικό κείμενο. Για την ακρίβεια είναι ΤΟ λογοτεχνικό κείμενο, αν θεωρήσουμε ότι λογοτεχνία είναι η εξεζητημένη χρήση των λέξεων. Μάλιστα ο Τζόις έφτασε στο σημείο να πλάσει λέξεις που θα μετέφεραν τα νοήματα που αυτός ήθελε.

s_pablo είπε...

Σας χαιρέτησα? Δεν σας χαιρέτησα.

Καλώς ήρθατε και από τα μέρη μου, όλοι σας...

Αβαδιστη είπε...

Aγαπητέ!

Το διάβασα φέτος! Είναι το δυσκολότερο βιβλίο που έχω διαβάσει ever και έχω διαβάσει 15 βιβλιοθήκες!
Αφενός με κοροϊδεύουν όλοι μου οι φίλοι, μου έφτιαξαν και μπλουζάκι που λέει "Εχω διαβάσει τον Οδυσσέα του Τζόις", αφετέρου πείστηκαν ότι δεν είμαι στα καλά μου, όταν τους ανακοίνωσα ότι κάποια στιγμή πρέπει να το ξαναδιαβάσω.

Τι να σας πω... εγώ πείσμωσα και για αυτό το έβγαλα πέρα.

s_pablo είπε...

Αγαπητή Αβάδιστη,

Ο καιρός γαρ εγγύς...

Ανώνυμος είπε...

αχ ο Οδυσσέας...κι εγώ -φυσικά- το έχω αρχίσει (δυο φορές νομίζω) και δεν μπόρεσα να συνεχίσω...μικρή νιώθω,ανόητη? κάπως έτσι.

υποθέτω πως *κάποια* στιγμή θα γίνει κι αυτό-τόσα και τόσα κάνουμε στη ζωή μας ;)